TRS-80 - "czarny koń" na rynku komputerów

 Nie oczekuj sukcesu, bo możesz się nie miło zaskoczyć - taką dewizę stosuje się w handlu na początku kariery. Firma Tandy, gdy produkowała swój pierwszy komputer była pewna, że nikt go nie kupi, ale mimo to poszła w ogień. Okazało się, że jego produkcja była strzałem w dziesiątkę. Ich komputer pewnie rywalizował z Apple II i przyniósł firmie wielkie pieniądze. Nie był on jednak dopracowany technicznie. Oto kolejny z boomu komputerów z lat 70. - TRS-80.

W połowie lat 70. oddział Radio Shack firmy Tandy Corporation był odnoszącą sukcesy amerykańską siecią ponad 3000 sklepów z elektroniką. Wśród pracowników Tandy, którzy kupili komputer z zestawu MITS Altair był Don French, który zaczął projektować własny komputer i pokazał go wiceprezesowi produkcji Johnowi V. Roachowi, byłemu kierownikowi ds. elektronicznego przetwarzania danych w Tandy. Chociaż projekt nie zrobił wrażenia na Roachu, pomysł sprzedaży mikrokomputera już tak. Kiedy obaj mężczyźni odwiedzili National Semiconductor w Kalifornii w połowie 1976 roku, wiedza członka Homebrew Computer Club - Steve'a Leiningera w zakresie mikroprocesora SC/MP zrobiła na nich wrażenie. Kierownictwo krajowe odmówiło podania danych kontaktowych Leiningera, gdy French i Roach chcieli go zatrudnić jako konsultanta, ale okazało się, że Leininger pracuje na pół etatu w Byte Shop. Leininger był niezadowolony z pracy w National, a jego żona chciała od niego lepszej pracy, a Teksas w tym czasie nie miał stanowego podatku dochodowego. Zatrudniony ze względu na swoje doświadczenie techniczne i handlowe, Leininger rozpoczął współpracę z Frenchem w czerwcu 1976 roku. Firma przewidziała zestaw DIY, ale Leininger przekonał innych, że ponieważ „zbyt wiele osób nie potrafi lutować, bądź nie może”, prefabrykowany komputer byłby lepszy.

Tandy miał 11 milionów klientów, którzy mogli kupić mikrokomputer, ale byłoby to znacznie droższe niż mediana ceny produktu Radio Shack w wysokości 30 USD i stanowiłoby ogromne ryzyko dla bardzo konserwatywnej firmy. Kierownictwo obawiało się utraty pieniędzy, tak jak Sears zrobił z Cartrivision i wielu sprzeciwiało się projektowi; jeden z dyrektorów powiedział Frenchowi wprost: „Nie marnuj mojego czasu — nie będziemy sprzedawać komputerów”. Jak popularność radia CB — w pewnym momencie stanowiąca ponad 20% sprzedaży Radio Shack — spadła, tak firma szukała nowych produktów. W grudniu 1976 r. French i Leininger otrzymali oficjalną zgodę na projekt, ale powiedziano im, aby podkreślili oszczędności kosztów; na przykład pominięcie małych liter pozwoliło zaoszczędzić 1,50 USD na komponentach i obniżyło cenę detaliczną o 5 USD. Pierwotna cena detaliczna 199 USD wymagała kosztu produkcji 80 USD; pierwszy projekt miał klawiaturę membranową i brak monitora wideo. Leininger przekonał Roacha i Frencha do dodania lepszej klawiatury; z kolei monitor, kaseta z danymi pamięci masowej i inne funkcje wymagały wyższej ceny detalicznej, aby zapewnić typową marżę Tandy. W lutym 1977 roku pokazali swój prototyp Charlesowi Tandy, szefowi Tandy Corporation, obsługując prosty program do rozliczania podatków. Program szybko się zawiesił, ponieważ komputerowa implementacja Tiny BASIC nie mogła obsłużyć kwoty 150 000 USD, którą Tandy wpisał jako swoją pensję, więc dwójka bohaterów dodała obsługę matematyki zmiennoprzecinkowej do poziomu BASIC I aby zapobiec nawrotom. Projekt został formalnie zatwierdzony 2 lutego 1977 roku; Tandy ujawnił, że już pochwalił się prasie o istnieniu komputera. Podczas pierwszej inspekcji prototypu zauważył, że nawet jeśli się nie sprzeda, projekt może być godny, choćby ze względu na rozgłos, jaki może wygenerować.

MITS sprzedał 1000 Altairów w lutym 1975 roku i sprzedawał 10 000 rocznie. Kiedy Charles Tandy zapytał, kto kupi komputer, prezes firmy Lewis Kornfeld przyznał, że nie wie, czy ktokolwiek kupi, ale zasugerował, że małe firmy i szkoły mogą. Wiedząc, jaki jest popyt na Altair o wartości 795 USD – który z monitorem kosztował ponad 1000 USD – Leininger zasugerował, że Radio Shack może sprzedać 50 000 komputerów, ale kompletnie nikt mu nie wierzył; Roach nazwał TRS-80 „czarnym koniem”, ponieważ firma nigdy nie sprzedała czegoś takiego w tej cenie. Roach i Kornfeld sugerowali od 1000 do 3000 sztuk rocznie; 3000 to ilość, jaką firma musiałaby wyprodukować, aby kupić komponenty luzem. Roach przekonał Tandy'ego, by zgodził się stworzyć 3500 sztuk – czyli tyle, ile było sklepów Radio Shack – aby każdy z nich mógł używać komputera do celów inwentaryzacyjnych, gdyby się jednak rzeczywiście nie sprzedawał. Firma RCA zgodziła się dostarczyć monitory – czarno-biały telewizor z usuniętym tunerem i głośnikami – po tym, jak inni odmówili ze względu na niski początkowy wolumen produkcji Tandy. Tandy użyło czarno-srebrnej kolorystyki obudowy jednostki RCA CRT również dla jednostek TRS-80.

Wydawszy mniej niż 150 000 USD na rozwój, Radio Shack ogłosiło TRS-80 (Tandy Radio Shack) na konferencji prasowej w Nowym Jorku 3 sierpnia 1977 r. Kosztował wtedy 399 USD (dziś 1784 USD) lub 599 USD (2679 USD dzisiaj) z 12-calowym monitorem i magnetofonem Radio Shack; najdroższym produktem, który wcześniej sprzedano w Radio Shack był zestaw stereo za 500 USD. Firma miała nadzieję, że nowy komputer nauczy Radio Shack sprzedawać droższe produkty i zmniejszyć sprzedaż dziadostwa wśród klientów. Głównym rynkiem docelowym były małe firmy, następnie edukatorzy, a później konsumenci i hobbyści; pomimo swojej bazy klientów hobbystów, Radio Shack postrzegało ich hasłowo jako "nie należący do głównego nurtu biznesu" i "nigdy na naszym dużym rynku”.

Chociaż konferencja prasowa nie spotkała się z dużym zainteresowaniem mediów głównie z powodu fałszywych alarmów bombowych w Empire State Building oraz WTC, dwa dni później komputer zyskał znacznie większy rozgłos na targach komputerów osobistych Uniwersytetu w Bostonie. Strona tytułowa Associated Press oraz artykuł w nim omawiał nowość dużej firmy zajmującej się elektroniką użytkową sprzedającą komputer domowy, który mógłby „robić listę płac dla maksymalnie 15 osób w małej firmie, uczyć dzieci matematyki, przechowywać ulubione przepisy lub śledzić portfel inwestycyjny, czy też grać w karty." Do centrali Tandy przybyło sześć worków z pocztą z zapytaniem o komputer, ponad 15 000 osób zadzwoniło, aby kupić TRS-80 – paraliżując centralę firmy – a 250 000 dołączyło do listy oczekujących z depozytem w wysokości 100 dolarów.

Pomimo wewnętrznego sceptycyzmu Radio Shack agresywnie wkroczyło na rynek. Firma reklamowała się prostym hasłem „Komputer osobisty za 599 dolarów” jako „najważniejszy, użyteczny, ekscytujący, elektroniczny produkt naszych czasów”. Kornfeld tak ogłaszał TRS-80: „To urządzenie jest nieuchronne dla przyszłości każdego człowieka w cywilizowanym świecie – w pewien sposób – potrzebny teraz i w następnych czasach”, a roczny raport Tandy z 1977 r . nazwał komputer "prawdopodobnie najważniejszym produktem, jaki kiedykolwiek zbudowaliśmy w fabryce firmy". W przeciwieństwie do konkurenta Commodore — który ogłosił PETa kilka miesięcy wcześniej, ale jeszcze go nie udostępnił – Tandy miał własne fabryki (zdolne do produkcji 18 000 komputerów miesięcznie) i sieć dystrybucji, a nawet małe miasteczka miały sklepy Radio Shack. Firma ogłosiła plany sprzedaży do świąt Bożego Narodzenia szeregu urządzeń peryferyjnych i oprogramowania dla TRS-80, rozpoczęła sprzedaż komputerów do września, otworzyła swój pierwszy sklep wyłącznie komputerowy w październiku i dostarczyła klientom 5000 komputerów do grudnia. Wciąż prognozując 3000 sprzedaży rocznie, Radio Shack sprzedało ponad... 10 000 TRS-80 o to już w pierwszym okresie półtora miesiąca sprzedaży, 55 000 w pierwszym roku i ponad 200 000 w ciągu linii sprzedaży produktu; jeden egzemplarz trafił do Narodowego Muzeum Historii Amerykańskiej w Smithsonian. W połowie 1978 roku oczekiwanie na dostawę wynoszące co najmniej dwa miesiące dobiegło końca, a firma mogła stwierdzić w reklamach, że TRS-80 był „na demonstracji i dostępny od ręki w każdym sklepie Radio Shack!"

Pierwsze egzemplarze, zamówione incognito, zostały dostarczone w listopadzie 1977 roku i trafiły do ​​sklepów w trzecim tygodniu grudnia. Linia zyskała popularność wśród hobbystów, użytkowników domowych i małych firm. Wiodąca pozycja Tandy Corporation w tym, co magazyn Byte nazwał „Trójcą 1977” (Apple, Commodore i Tandy) miała wiele wspólnego z tym, że Tandy sprzedawał komputery za pośrednictwem ponad 3000 sklepów stacjonarnych Radio Shack w USA. Tandy twierdzi, że miał „7000 sklepów w 40 krajach”. Cena przedpremierowa podstawowego systemu (procesor/klawiatura i monitor wideo) wynosiła 500 USD i 50 USD wymagany był depozyt, z gwarancją zwrotu pieniędzy w momencie dostawy.

W 1978 roku Tandy/Radio Shack promowało się jako „Największa nazwa w małych komputerach”. Do 1979 roku 1600 pracowników budowało komputery w sześciu fabrykach. Kilobaud Microcomputing oszacował w 1980 r., że Tandy sprzedawał trzy razy więcej komputerów niż Apple Computer, przy czym obie firmy wyprzedziły Commodore. W 1981 roku InfoWorld opisał Radio Shack jako „dominującego dostawcę małych komputerów”. Setki małych firm produkowało oprogramowanie i akcesoria TRS-80, a Adam Osborne określił Tandy jako „producenta mikrokomputerów numer jeden” pomimo „tak małego doświadczenia w mikrokomputerach”. W tym samym roku Leininger zrezygnował z pracy jako dyrektor ds. zaawansowanych badań; French odszedł, aby założyć firmę programistyczną, podczas gdy Roach został dyrektorem generalnym Tandy. Sprzedaż komputerów nie zmieniła „dziadowskiego” wizerunku firmy; nazwa Radio Shack wprawiała w zakłopotanie klientów biznesowych, a kierownictwo Tandy nie lubiło pseudonimu „Trash-80”, który wymyśliła konkurencja dla jego produktów. Jednak do 1984 r. komputery stanowiły 35% sprzedaży, a firma posiadała 500 centrów komputerowych Tandy Radio Shack.

W 1979 roku, kiedy Radio Shack wypuściło zorientowany na biznes i niekompatybilny model TRS-80 Model II, TRS-80 został oficjalnie przemianowany na TRS-80 Model I, aby odróżnić dwie linie produktów.

Po tym, jak niektórzy wystawcy na Northeast Computer Show 1979 zostali zmuszeni do wyjaśnienia, że ​​ich produkty noszące nazwę TRS-80 nie są powiązane z Radio Shack, publikacje i reklamodawcy krótko zaczęli używać nazwy „S-80” zamiast „TRS-80” ze względu na strach przed działaniami prawnymi, choć te nigdy nie ujrzały światła dziennego.

Po wprowadzeniu na rynek Modelu III w połowie 1980 r. Tandy stwierdził, że ​​Model I jest nadal sprzedawalny, ale zaprzestano go pod koniec roku. Tandy przytoczył jeden z głównych powodów, jako wygórowany koszt przeprojektowania go w celu spełnienia bardziej rygorystycznych przepisów FCC obejmujących znaczące poziomy zakłóceń częstotliwości radiowych emitowanych przez oryginalny projekt. Model wypromieniowywał tak wiele zakłóceń, że podczas grania w gry, radio AM umieszczone obok komputera mogło być używane do dostarczania dźwięków. Radio Shack oferował ulepszenia (kontroler stacji dyskietek o podwójnej gęstości, LDOS, pamięć, niezawodna klawiatura z klawiaturą numeryczną, małe litery, Level II, RS-232C) dopiero w 1985 roku.

Model I łączy płytę główną i klawiaturę w jedną całość, co stało się trendem wzorniczym w erze 8-bitowych mikrokomputerów, chociaż Model I ma osobny zasilacz. Wykorzystuje procesor Zilog Z80 taktowany zegarem 1,78 MHz (późniejsze modele dostarczane z Z80A). Początkowe maszyny poziomu I dostarczone na przełomie 1977 i 1978 roku mają tylko 4 KB pamięci RAM. Po wprowadzeniu Expansion Interface i Level II BASIC w połowie 1978 r. oferowano konfiguracje pamięci RAM o wielkości 16 KB i więcej (pierwsze 16 KB znajdowało się w samym Modelu I, a pozostałe RAM w interfejsie Expansion Interface).

ROM systemu operacyjnego, obszar we/wy, pamięć wideo i przestrzeń robocza systemu operacyjnego zajmują pierwsze 16 kB przestrzeni pamięci w modelu I. Pozostałe 48 kB z 64 kB miejsca na mapę pamięci jest dostępne do użytku przez program, w zależności od ilości zainstalowanej fizycznie pamięci RAM. Chociaż procesor Z80 może korzystać z wejść/wyjść opartych na portach, wejścia/wyjścia modelu I są mapowane w pamięci poza taśmą kasetową i portami szeregowymi RS-232.

Klawiatura TRS-80 Model I wykorzystuje mechaniczne przełączniki, które cierpią z powodu „odbijania się klawiatury ”, co skutkuje wpisywaniem wielu liter na jedno naciśnięcie klawisza. Problem został opisany we wstępniaku Wayne'a Greena w pierwszym numerze 80 Micro. Brud, dym papierosowy lub inne zanieczyszczenia dostają się do nieuszczelnionych przełączników kluczykowych, powodując szum elektryczny, który komputer wykrywa jako wielokrotne naciśnięcia. Przełączniki klawiszowe można wyczyścić, ale odbicie powtarza się, gdy klawiatura zostanie ponownie wystawiona na działanie zanieczyszczającego środowiska.

Odbijanie klawiatury występuje tylko w komputerach Model I z oprogramowaniem układowym Level II BASIC; Poziom I BASIC ma opóźnienie "debounce" do sterownika klawiatury, aby uniknąć zaszumionych styków przełącznika. Narzędzie Tandy KBFIX, Model III, ostatnie oprogramowanie wewnętrzne Modelu I i większość systemów operacyjnych innych firm również implementuje poprawkę oprogramowania, a Tandy zmienił klawiaturę podczas życia Modelu III na konstrukcję Alps Electric z uszczelnionymi przełącznikami. Klawiatura Alps była dostępna jako aktualizacja modelu I za 79 USD.

Klawiatura jest mapowana w pamięci, dzięki czemu określone miejsca w przestrzeni pamięci procesora odpowiadają statusowi grupy klawiszy.

Kolor tekstu na 12-calowym monitorze KCS 172 RCA jest lekko niebieski (standardowy luminofor P4 stosowany w telewizorach czarno-białych). Popularnymi produktami na rynku wtórnym były filtry zielone i bursztynowe lub zamienne rurki zmniejszające zmęczenie oczu. Późniejsze modele wyszły z zielonym wyświetlaczem.

Często zdarzały się skargi dotyczące jakości wyświetlania wideo. Jak napisał Green, „piekielne dzwony, [monitor] to tani czarno-biały telewizor z odrobiną konwersji do użytku komputera”. (Komputer można kupić bez monitora Radio Shack.) Dostęp procesora do pamięci ekranu powoduje widoczne migotanie. Logika arbitrażu magistrali blokuje odświeżanie obrazu wideo (odczyty z pamięci wideo) podczas zapisywania przez CPU do pamięci VRAM, powodując krótką czarną linię. Ma to niewielki wpływ na normalne programy w języku BASIC, ale może to mieć wpływ na szybkie programy wykonane w języku asembler. Autorzy oprogramowania pracowali nad zminimalizowaniem efektu i wiele gier zręcznościowych jest dostępne dla Tandy TRS-80.

Z powodu problemów z przepustowością karty interfejsu, która zastąpiła tuner telewizora, wyświetlacz traci synchronizację poziomą, jeśli wyświetlane są duże obszary bieli. Prosta półgodzinna poprawka sprzętowa rozwiązuje problem.

Grafika wyświetlana jest w rozdzielczości 64×16 znaków na ekranie o szerokości 7,5 cala (19 cm) i wysokości 6,625 cala (16,83 cm). Każdy znak składa się z matrycy 2×3 pikseli i odpowiada jednemu bajtowi 1 KB pamięci wideo używanej przez TRS-80. W każdym z tych bajtów pierwsze sześć bitów kontroluje, który piksel jest wyświetlany. Siódmy bit jest ignorowany, a ósmy przełącza tryb graficzny. Powodem, dla którego siódmy bit jest ignorowany, jest decyzja firmy o zainstalowaniu tylko siedmiu 2102 statycznych chipów RAM na płycie głównej zamiast ośmiu, aby utrzymać niskie koszty produkcji. Tak więc w zestawie znaków TRS-80 nie ma małych liter niezmodyfikowanego Modelu I, a liczba zarówno symboli graficznych, jak i symboli alfanumerycznych wynosi 64. Można to obejść, usuwając nieużywany bit i przekładając ósmy chip 2102 na inny. Symbole alfanumeryczne wyświetlane są w macierzach 5×7 pikseli.  Instrukcja obsługi popularnego edytora tekstu Electric Pencil z 1978 r. zawierała instrukcje dotyczące modyfikacji komputera. Chociaż modyfikacja musi być wyłączona dla poziomu II BASIC, jej konstrukcja stała się standardem branżowym i była szeroko sprzedawana w postaci zestawu wraz z ósmym układem 2102. Późniejsze modele były dostarczane ze sprzętem do wyświetlania zestawu małych liter z dolnymi.

Dzięki układom pamięci RAM o większej gęstości i specjalnie zaprojektowanym monitorom można uzyskać wyraźne wyświetlacze o wyższej rozdzielczości; Wyświetlacze 80x24 znakowe są dostępne w systemach Model II, Model 4 i nowszych.

Model I nie ma wbudowanego głośnika. Tony o fali prostokątnej można wytwarzać, wysyłając dane do portu kasety i podłączając wzmacniacz do linii „Mic” kasety. Większość gier wykorzystuje tę zdolność do efektów dźwiękowych. Dostępny też był adapter do obsługi joysticków Atari 2600.

Dane użytkownika były pierwotnie przechowywane na taśmie magnetofonowej. Do zestawu za 599 dolarów dołączono magnetofon kasetowy Radio Shack model CTR-41. Oparty na oprogramowaniu interfejs taśmy magnetofonowej jest powolny i niekonsekwentny; ​​Green opisał to jako „kiepskie… doprowadza użytkowników do szału”, a pierwszy numer 80 Micro zawiera trzy artykuły o tym, jak poprawić wydajność kasety. Jest wrażliwy na głośność dźwięku, a komputer daje tylko przybliżone wskazanie, czy ustawiono prawidłową głośność, za pomocą migającego znaku na ekranie podczas ładowania danych. Aby znaleźć prawidłową głośność przy pierwszym użyciu, rozpoczyna się ładowanie i reguluje się głośność, aż TRS-80 odbierze dane. Następnie zostaje zatrzymany, aby przewinąć taśmę i ponownie uruchomić ładowanie. Użytkownicy zostali poinstruowani, aby zapisać wiele kopii pliku programu, zwłaszcza jeśli użyto kaset z taśmą audio zamiast certyfikowanej taśmy z danymi. W celu usprawnienia procesu ładowania można skonstruować obwody automatycznej kontroli wzmocnienia lub wskaźników (instrukcja obsługi zawiera kompletne schematy obwodów dla całej maszyny, w tym interfejsów peryferyjnych, z uwagami dotyczącymi obsługi)

Alternatywą dla taśm była transmisja danych z programu Chip Shop BBC w Wielkiej Brytanii, który nadawał przez radio oprogramowanie dla kilku różnych mikrokomputerów. Specjalny program został załadowany przy użyciu konwencjonalnego interfejsu taśmowego. Następnie audycja radiowa została podłączona do interfejsu kasety magnetofonowej. Tandy ostatecznie wymienił jednostkę CTR-41 na CTR-80 z wbudowanym obwodem AGC (i bez regulacji głośności). Pomogło to w sytuacji, ale działanie taśmy jest nadal zawodne.

Komputery TRS-80 Model I z Level I BASIC odczytują i zapisują taśmy z prędkością 250 bodów (około 30 bajtów na sekundę); Poziom II BASIC podwaja to do 500 bodów (około 60 bajtów na sekundę). Niektórzy programiści pisali programy w języku maszynowym, które zwiększają prędkość do 2000 bitów na sekundę bez utraty niezawodności swoich magnetofonów. Z Modelem III i ulepszoną elektroniką w interfejsie kasety, standardowa prędkość wzrosła do 1500 bodów, co działa dość niezawodnie na większości magnetofonów.

Do ładowania i przechowywania danych z taśmy procesor tworzy dźwięk, przełączając napięcie wyjściowe między trzema stanami, tworząc prymitywną falę sinusoidalną.

Pierwsza wersja Modelu I ma też problem sprzętowy polegający na komplikowaniu ładowania programów z magnetofonów kasetowych. Tandy zaoferowała małą tablicę, która została zainstalowana w centrum serwisowym, aby rozwiązać problem. ROMy w późniejszych modelach zostały zmodyfikowane, aby to naprawić.

Tylko Model I używa interfejsu rozszerzeń; wszystkie późniejsze modele mają wszystko zintegrowane w tej samej obudowie.

TRS-80 nie korzysta z magistrali S-100 jak inne komputery oparte na wczesnych 8080 i Z80. Zamiast tego oferowano zastrzeżoną skrzynkę Expansion Interface (E/I), która mieści się pod monitorem wideo i służyła jako jego podstawa. Standardowe cechy E/I to kontroler dyskietek, port równoległy Centronics dla drukarki oraz dodane złącze kasety. Opcjonalnie można zainstalować dodatkowe 16 lub 32 KB pamięci RAM oraz płytę główną z portem RS-232. 40-przewodowe złącze rozszerzające przechodzi do złącza krawędziowego karty, które pozwala na dodanie zewnętrznych urządzeń peryferyjnych, takich jak zewnętrzny dysk twardy, syntezator mowy lub jednostka rozpoznawania głosu VOXBOX.

Pierwotnie drukowanie za pomocą Modelu I wymagało interfejsu rozszerzającego, ale później Tandy udostępniła alternatywny interfejs drukarki równoległej.

Interfejs rozszerzeń Model I jest najbardziej kłopotliwą częścią systemu TRS-80 Model I. Przeszedł kilka poprawek. E/I łączy się z procesorem/klawiaturą za pomocą 6-calowego kabla taśmowego, który jest nieekranowany przed zakłóceniami RF, a złącze krawędziowe karty ma tendencję do utleniania się ze względu na metal. Wymaga to okresowego czyszczenia gumką do ołówka, aby uniknąć spontanicznych restartów, co przyczynia się do przydomku „Trash-80”. Pozłacane złącza aftermarketowe na stałe rozwiązują ten problem. Twórcy oprogramowania odpowiedzieli również, opracowując metodę odzyskiwania, która stała się standardową funkcją wielu programów komercyjnych. Akceptują „parametr gwiazdki”, znak gwiazdki (gwiazdka) wpisywany po nazwie programu, gdy program jest uruchamiany z wiersza gotowości TRSDOS. W przypadku użycia po spontanicznym ponownym uruchomieniu (lub przypadkowym resecie, awarii programu lub wyjściu z TRSDOS bez zapisywania danych na dysku), program ładuje się bez inicjowania swoich obszarów danych, zachowując wszelkie dane programu nadal obecne z sesji przed ponownym uruchomieniem. Na przykład, jeśli użytkownik VisiCalc cierpi na spontaniczne ponowne uruchomienie, aby odzyskać dane, które użytkownik wprowadza V + C + SPACE + ✶ w TRSDOS Ready, a Visicalc przywraca poprzednią sesję obliczeniową w stanie nienaruszonym.

Przycisk zasilania na E/I jest trudny w obsłudze, ponieważ jest zagłębiony, aby chronić przed przypadkowym uderzeniem w niego przez użytkownika i wyłączeniem go podczas użytkowania. Do wciśnięcia przycisku zasilania używa się gumki do ołówka lub podobnego przedmiotu, a E/I nie ma diody LED zasilania, co utrudnia określenie, czy działa, czy nie.

Jednostka rozszerzająca wymaga drugiego zasilacza, identycznego jak zasilacz jednostki bazowej. Wnęka wewnętrzna mieści oba zapasy.

Użytkownik jest instruowany, aby włączać i wyłączać wszystkie urządzenia peryferyjne w odpowiedniej kolejności, aby uniknąć uszkodzenia danych lub potencjalnego uszkodzenia komponentów sprzętowych. Instrukcje obsługi TRS-80 zalecają najpierw włączenie monitora, a następnie wszelkich urządzeń peryferyjnych podłączonych do E/I (jeśli podłączonych jest wiele dysków, ostatni dysk w łańcuchu ma być włączony jako pierwszy i stamtąd pracować), E/I, a komputer na końcu. Podczas wyłączania najpierw należy wyłączyć komputer, a następnie monitor, E/I i urządzenia peryferyjne. Ponadto użytkownicy są instruowani, aby usunąć wszystkie dyski podczas włączania lub wyłączania (lub pozostawić otwarte drzwiczki dysku, aby odłączyć głowicę odczytu/zapisu od dysku). Dzieje się tak, ponieważ przejściowe przepięcie elektryczne z głowicy odczytująco-zapisującej napędu wytworzyłoby impuls magnetyczny, który mógłby uszkodzić dane.

E/I wyświetla ekran pełen śmieci po włączeniu i jeśli dysk startowy nie jest obecny na Dysku 0, zawiesza się tam, dopóki użytkownik nie naciśnie RESET z tyłu komputera, co powoduje ponowną próbę uruchomienia dysku lub Break + Reset, co powoduje przejście komputera do BASICa. Ze względu na wyżej wymienione problemy z potencjalnie uszkodzonymi dyskami zaleca się włączenie ekranu śmieci z pustymi dyskami, włożenie dysku systemowego, a następnie naciśnięcie RESET.

InfoWorld porównało spaghetti kablowe łączące różne komponenty TRS-80 Model I z wężami w Poszukiwaczach Zaginionej Arki. ​​Radio Shack zaoferował "biurko systemowe TRS-80", które ukrywało prawie całe okablowanie. Może pomieścić cały system komputerowy oraz maksymalnie cztery stacje dyskietek i szybką drukarkę. Ponieważ kabel łączący interfejs rozszerzający prowadzi magistralę systemową, jest krótki (około 6 cali). Użytkownik nie ma wyboru i musi umieścić E/I bezpośrednio za komputerem z monitorem na górze. Powoduje to problemy w przypadku monitora innego niż Tandy, którego obudowa nie pasowała do otworów montażowych. Ponadto pasowanie na wcisk złącza krawędziowego na już krótkim kablu połączeniowym umożliwia odłączenie magistrali systemowej od procesora, jeśli którakolwiek jednostka zostanie uderzona podczas pracy.

Radio Shack wprowadziło stacje dyskietek w lipcu 1978, około sześć miesięcy po tym, jak Model, który trafił do sprzedaży. Dyskowy system operacyjny TRSDOS Model I został napisany przez Randy'ego Cooka na licencji Radio Shack; Randy twierdził, że otrzymał za to 3000 dolarów. Pierwszą wersją udostępnioną publicznie była wersja buggy v2.0. Została ona szybko zastąpiona przez v2.1. Obsługa dyskietek wymaga zakupu interfejsu rozszerzeń, który zawiera interfejs dla dyskietek o pojedynczej gęstości (o sformatowanej pojemności 85 KB) oparty na chipie kontrolera dyskietek o pojedynczej gęstości Western Digital 1771. Standard branżowy Shugart Associates zastosował minidyskietkę SA-400. Cztery napędy dyskietek mogą być połączone łańcuchowo z Modelem I. Ostatni napęd w łańcuchu powinien mieć zainstalowany rezystor końcowy, ale często nie jest on potrzebny, ponieważ jest zintegrowany z późniejszymi kablami.

Popyt na napędy Modelu I znacznie przewyższył podaż na początku. Napęd jest zawodny, częściowo dlatego, że interfejs nie posiadał zewnętrznego separatora danych (bufora). Wczesne wersje TRSDOS są również wadliwe i nie są wspomagane przez układ Western Digital FD1771, który nie może wiarygodnie zgłaszać swojego stanu przez kilka cykli instrukcji po otrzymaniu polecenia. Powszechną metodą obsługi opóźnienia było wydanie polecenia 1771, wykonanie kilku instrukcji "NOP", a następnie zapytanie 1771 o wynik. Wczesny TRSDOS zaniedbuje wymagany, ale nieudokumentowany okres oczekiwania, a zatem fałszywy status często powraca do systemu operacyjnego, generując losowe błędy i awarie. Po wdrożeniu opóźnienia 1771 jest dość niezawodny.

W 1981 roku Steve Ciarcia opublikował w Byte projekt domowej roboty, ulepszonego interfejsu rozszerzeń z większą ilością pamięci RAM i kontrolerem dysku dla TRS-80.

Separator danych i kontroler dysków o podwójnej gęstości (oparte na chipie WD 1791) zostały wyprodukowane przez Percom (dostawca urządzeń peryferyjnych z Teksasu), LNW, Tandy i inne. Percom Doubler dodaje możliwość uruchamiania i używania dyskietek o podwójnej gęstości przy użyciu zmodyfikowanego przez Percom TRSDOS o nazwie DoubleDOS. LNDoubler dodaje możliwość odczytu i zapisu dyskietek 1⁄4-calowych (130 mm) o pojemności do 720 KB, a także starsze dyskietki 8-calowe (200 mm) o pojemności do 1155 KB. Pod koniec okresu eksploatacji Modelu I w 1982 r. zaoferowano aktualizacje w celu zastąpienia oryginalnego kontrolera kontrolerem o podwójnej gęstości.

Pierwszymi napędami dyskowymi oferowanymi w modelu I były Shugart SA-400, które obsługiwały 35 ścieżek i były jedynymi dyskietkami 1,4 cala na rynku w latach 1977-78. Do 1979 roku inni producenci zaczęli oferować dyski. Modele 3/4/4P wykorzystują 40-ścieżkowe napędy Tandon TM-100. Połączenie 40 ścieżek i podwójnej gęstości daje pojemność 180 kilobajtów na jednostronną dyskietkę. Użycie synchronizacji indeksów oznacza, że ​​„dysk flippy” wymaga drugiego otworu indeksu i wycięcia umożliwiającego zapis. Można było nabyć fabryczne „flippie”. Niektórzy wydawcy oprogramowania sformatowali jedną stronę dla systemów Apple, a drugą dla TRS-80.

Zwykła metoda podłączania stacji dyskietek polega na ustawieniu litery dysku za pomocą bloków zworek na płycie kontrolera napędu, ale Tandy zdecydowała się na nieco bardziej przyjazną dla użytkownika technikę, w której wszystkie cztery wybrane styki na dyskach są połączone i brakuje kabla taśmowego. Dzięki temu użytkownik nie musi się martwić o przesuwanie zworek w zależności od tego, w jakiej pozycji łańcucha znajdował się napęd.

Standardowy płaski kabel taśmowy do dyskietek jest używany w Modelu I, w którym to przypadku napędy są połączone z ich numerem na łańcuchu, lub nawet kabel „twist” IBM PC, który wymaga ustawienia każdego numeru napędu na 1, ale zezwala tylko na dwa napędy na łańcuchu.

Chociaż systemy DOS innych firm umożliwiają użytkownikowi zdefiniowanie praktycznie dowolnego pożądanego formatu dyskietki, „najniższy wspólny mianownik” dla TRS-80 to podstawowy format o pojedynczej gęstości, jednostronny, 35-40 ścieżek w Modelu I.

Zewnętrzni dostawcy, tacy jak Aerocomp, udostępnili dwustronne i 80-ścieżkowe5+1 ⁄ 4 cale i nowsze 3+1 x 2 -calowe dyskietki o pojemności do 720 KB każda. Te nowe napędy mają połowę wysokości i dlatego wymagają innych lub zmodyfikowanych obudów napędów.

Alternatywa dla kaset magnetofonowych i dyskietek firmy Exatron sprzedała się w ponad 4000 sztuk do 1981 roku. Urządzenie to jest napędem taśmowym z ciągłą pętlą, nazwanym włóknistym dyskiem lub ESF. Nie wymaga interfejsu rozszerzeń, podłączany bezpośrednio do 40-pinowej magistrali rozszerzeń TRS-80, jest znacznie tańszy niż napęd dyskietek, może odczytywać i zapisywać dane o dostępie swobodnym jak napęd dyskietek, w przeciwieństwie do kasety, i przesyła dane do 14.400 bodów. Taśmy Exatron przechowują ponad 64 KB danych. ESF może współistnieć z napędem kasetowym TRS-80. Exatron wykonał również komplementarną kartę rozszerzeń pamięci RAM, którą zainstalowano w klawiaturze TRS-80, aby zwiększyć pamięć do 48 KB bez EI.

Radio Shack wprowadził zewnętrzny dysk twardy 5 MB dla TRS-80 Model III/4 w 1983 roku. Jest to ten sam dysk twardy oferowany dla linii Model II, ale dostarczany z oprogramowaniem OS dla Modelu III/4. Do podłączenia go do E/I modelu I wymagany jest adapter. Jednostka ma mniej więcej taki sam rozmiar jak obudowa nowoczesnego komputera stacjonarnego. Można połączyć łańcuchowo do czterech dysków twardych w celu uzyskania 20 MB pamięci. Dołączono system operacyjny LDOS firmy Logical Systems, który zapewnia narzędzia do zarządzania przestrzenią dyskową i elastycznego tworzenia kopii zapasowych. Początkowa cena detaliczna za pierwszą (podstawową) jednostkę to 2495 USD (równowartość 6800 USD w 2022 r.). Później dysk twardy 15 MB był oferowany w białej obudowie, którą można łączyć łańcuchowo do 60 MB. Podobnie jak większość dysków twardych używanych w maszynach 8-bitowych, nie ma możliwości obsługi podkatalogów, ale narzędzie DiskDISK jest użyteczną alternatywą, która tworzy pliki wirtualnego dysku twardego „.DSK”, które można zamontować jako inny dysk i używać jako podkatalogu. Aby wyświetlić katalog/zawartość niezamontowanego pliku dysku wirtualnego DiskDISK, powszechnie używany był program shareware DDIR „Virtual Disk Directory Utility” 

„Szybka drukarka” to elektrostatyczna drukarka rotacyjna, która skanuje pamięć wideo przez złącze magistrali i drukuje obraz ekranu na papierze powlekanym aluminium w ciągu około jednej sekundy. Jest jednak niekompatybilna zarówno z ostateczną, buforowaną wersją interfejsu rozszerzeń, jak i z przerwaniem „heartbeat” używanym dla zegara czasu rzeczywistego w Disk BASIC. Można temu zaradzić, stosując specjalne okablowanie i wykonując „fikcyjny” zapis do portu kasety podczas uruchamiania drukarki.

Dwie drukarki innych firm były przeznaczone do papieru powlekanego metalem o grubości 57 mm (2,2 cala), sprzedawane za około 600 marek w Niemczech, oraz drukarka igłowa zbudowana przez Centronics do zwykłego papieru, kosztująca początkowo 3000 marek, później sprzedawana za około 1500 marek w niektórych sklepach. Ma tylko 7 szpilek, więc litery z ogonkami, takie jak małe „g”, nie sięgają poniżej linii bazowej, ale są podwyższone w obrębie normalnej linii.

Radio Shack oferowało szeroką gamę drukarek dla rodziny TRS-80, od podstawowych 9-igłowych jednostek igłowych po duże szerokokadłowe drukarki liniowe do użytku profesjonalnego, drukarki z rozstawem kół, drukarki atramentowe, drukarki laserowe i kolorowe plotery. Wszystkie mają standardowy interfejs Centronics, a po wprowadzeniu Color Computer w 1980 r. wiele z nich miało również złącze do interfejsu szeregowego CoCo.

Radio Shack opublikowało połączony pakiet asemblera i edycji programu o nazwie Series I Assembler Editor. Magazyn 80 Micro wydrukował modyfikację umożliwiającą jej działanie pod TRSDOS Wersja 6. Modelu 4. Również z Radio Shack był Tiny Pascal. 

Microsoft udostępnił swój kompilator Fortran, COBOL i BASCOM BASIC za pośrednictwem Radio Shack.

W 1982 roku Scientific Time Sharing Corporation opublikowało wersję swojej APL dla TRS-80 Model III jako APL*PLUS/80.

Gry Blackjack i Tryktrak pojawiły się wraz z TRS-80, a na swoim debiucie Radio Shack oferowało cztery listy płac, finanse osobiste i programy edukacyjne na kasecie. Jakość jej własnych produktów była często niska. Krytyczny przegląd mikroprzygodówki z 1980 roku opisał ją jako „kolejny przykład niezdolności Radio Shack do radzenia sobie z konsumentem na rynku”. Magazyn dodał: „Niestety, podobnie jak w przypadku niektórych innych programów Radio Shack, instrukcje wydają się zakładać, że czytelnik jest albo dzieckiem, albo dorosłym z mentalnością nieco przedwczesnej peklowanej wołowiny albo po prostu zwykłym debilem”.

Ponad 2000 sklepów franczyzowych Radio Shack, wg stanu na wrzesień 1982 r., sprzedawało sprzęt i oprogramowanie stron trzecich, ale w ponad 4300 sklepach należących do firmy początkowo zabroniono odsprzedaży lub nawet wspominania o produktach, które nie są sprzedawane przez samo Radio Shack. Green stwierdził w 1980 roku, że „istnieje więcej programów dla 80 niż dla wszystkich innych systemów łącznie” ze względu na duży udział w rynku, „Radio Shack nie mogą tego reklamować, ponieważ starają się utrzymać ten fakt w tajemnicy przed swoimi klientami. Nie chcą, aby kupujący TRS-80 wiedzieli, że jest coś więcej niż ich garść przeciętnych programów, wiele z nich „jest katastrofalnych i, jestem pewien, wyrządza ogromne szkody branży”. , założona w tym roku, rozpoczęła wydawanie oprogramowania TRS-80, ale w 1983 roku współzałożyciel Doug Carlston powiedział, że komputer „okazał się okropnym wrzodem na rynku, ponieważ większość sieci dystrybucyjnych była zamknięta, mimo że było tam mnóstwo urządzeń”. Green napisał w 1982 roku, że Apple wyprzedził Tandy pod względem sprzedaży i punktów sprzedaży pomimo tysięcy dealerów Radio Shack, ponieważ wspierał rozwój stron trzecich, podczas gdy „stwierdzamy, że Shack wydaje się żałować jakiejkolwiek sprzedaży, której nie dokonali sami”. Dealerzy niezwiązani z Radio Shack woleli sprzedawać oprogramowanie dla innych komputerów i nie konkurować z firmą; sprzedaż wysyłkowa również była utrudniona, ponieważ sklepy firmowe nie sprzedawały publikacji firm trzecich, takich jak 80 micro.

Charles Tandy podobno chciał zachęcić zewnętrznych programistów, ale po jego śmierci firmą kierował komitet, który odmówił pomocy zewnętrznym programistom, mając nadzieję na zmonopolizowanie sprzedaży oprogramowania i urządzeń peryferyjnych. Leininger podobno zrezygnował, ponieważ nie lubił biurokracji firmy po śmierci Tandy'ego. W artykule z 1979 roku na temat komputerowej „tajemnicy sterowania grafiką języka maszynowego” autor napisał, że „Radio Shack wydaje się ukrywać schludne, małe klejnoty informacji, których hobbysta potrzebuje, aby stworzyć skarb TRS-80”. Stwierdził, że poza „doskonałą” instrukcją Level I BASIC „do niedawna było niewiele informacji… Właściciele TRS-80 muszą być zaradni”, zgłaszając, że komputerowa „klawiatura, wideo, pierwsza książka autoryzowana przez Tandy z informacjami technicznymi o TRSDOS dla Modelu I pojawiła się dopiero po zaprzestaniu produkcji komputera. 

W 1982 roku firma przyznała – po tym, jak po pięciu miesiącach nie pojawiło się żadne oprogramowanie dla Modelu 16 – że powinna była, podobnie jak Apple, zachęcać zewnętrznych twórców produktów, takich jak kllerapp VisiCalc.(Długi artykuł z 1980 roku w publikacji Tandy wprowadzający wersję TRS-80 VisiCalc nie wspominał, że arkusz kalkulacyjny był dostępny dla Apple II przez rok.) Jednak na początku lat 80. , zdarzało się, że małe firmy i gminy pisały niestandardowe programy dla komputerów, takie jak TRS-80, do przetwarzania różnych danych. W jednym przypadku flota pojazdów małego miasta była zarządzana z jednego TRS-80.

Do 1985 roku Ed Juge z firmy stwierdził, że poza Scripsit i DeskMate „zamierzamy polegać głównie na 'znakującym', sprawdzonym na rynku oprogramowaniu wiodących producentów oprogramowania”. Firma jak i też inne firmy udostępniły pełny zestaw aplikacji biurowych, w tym arkusze kalkulacyjne VisiCalc i Multiplan oraz Lazy Writer, Electric Pencil, a od samego Radio Shack procesory tekstu Scripsit i SuperScripsit.

W porównaniu ze współczesnymi Commodore i Apple micro, blokowa grafika TRS-80 i surowy dźwięk były powszechnie uważane za ograniczone. Większa prędkość dostępna dla programisty gier, bez konieczności przetwarzania danych kolorów w wysokiej rozdzielczości, przeszła długą drogę do skompensowania. Gry zręcznościowe TRS-80 były szybsze dzięki efektom, które kładły nacisk na ruch. Ta postrzegana wada nie zniechęciła niezależnych producentów oprogramowania, takich jak Big Five Software, do produkowania nielicencjonowanych wersji gier arkadowych, takich jak Galaxian firmy Namco, Asteroids od Atari, Lunar Rescue od Taito, Make Trax Williamsa i Targu oraz Venture Exidy. Frogger i Zaxxon od Segi zostały przeniesione do komputera i sprzedane przez Radio Shack. Pac-Man został sklonowany przez Philipa Olivera i dystrybuowany przez Cornsoft Group jako Scarfman. Battlezone od Atari zostało sklonowane dla modeli I/III przez Wayne'a Westmorelanda i Terry'ego Gilmana i opublikowane przez Adventure International jako Armored Patrol. Sklonowali także Eliminatora (opartego na Defender) i Donkey Kong; ta ostatnia została opublikowana dopiero po zaprzestaniu produkcji TRS-80, ponieważ Nintendo odmówiło licencji na grę.

Niektóre gry napisane pierwotnie dla innych komputerów zostały przeniesione na TRS-80. Microchess ma trzy poziomy gry i może działać w 4 KB pamięci, która jest standardem w Modelu I; klasyczna ELIZA to kolejny port TRS-80. Oba były oferowane przez Radio Shack. Apple Panic, sam klon gry Universal's Space Panic, został napisany dla TRS-80 przez Yvesa Lempereura i opublikowany przez Funsoft. Świątynia Apshai Epyxa działa powoli na TRS-80. Infocom przeniósł swoją serię interaktywnych tekstowych gier przygodowych do modeli I/III; pierwsza - Zork I, był sprzedawany przez Radio Shack.

Tekstowe przygody Adventure International miały premierę na TRS-80, podobnie jak Sea Dragon autorstwa Westmorelanda i Gilmana, później przeniesiony na inne domowe mikro. Android Nim autorstwa Leo Christophersona został przepisany dla Commodore PET i Apple. Wiele gier jest unikalnych dla TRS-80, w tym Duel-N-Droids, również autorstwa Christophersona, wczesna strzelanka FPS 13 Ghosts firmy Software Affair i strzelanki takie jak Cosmic Fighter i Defense Command oraz dziwne programy eksperymentalne, takie jak Dancing Demon Christophersona, w których gracz komponuje piosenkę dla diabła i układa choreografie swoich kroków tanecznych do muzyki. Radio Shack oferowało proste programy do animacji grafiki Micro Movie i Micro Marquee oraz Micro Music.

Radio Shack oferowało szereg narzędzi programistycznych, w tym zaawansowany debugger, pakiet podprogramów i konstruktor odniesień. Prawdopodobnie najpopularniejszym pakietem narzędziowym był Super Utility napisany przez Kim Watt z Breeze Computing. Inne programy użytkowe, takie jak Stewart Software's Toolkit, oferowały pierwszy posortowany katalog, dekodowanie lub resetowanie haseł oraz możliwość wyeliminowania części TRSDOS, które nie były potrzebne w celu zwolnienia miejsca na dyskietce. Wyprodukowali również On-Line 80 BBS, system tablic biuletynów oparty na TRSDOS. Misosys Inc. był płodnym producentem wyrafinowanego oprogramowania narzędziowego i językowego TRS-80 dla wszystkich modeli TRS-80 od samego początku.

Być może z powodu braku informacji o TRSDOS i jego błędach do 1982 r. prawdopodobnie istniało więcej systemów operacyjnych dla TRS-80 niż dla jakiegokolwiek innego komputera. TRSDOS ma ograniczone możliwości, ponieważ podobnie jak Apple DOS 3.3 na Apple II, jest pomyślany głównie jako sposób na rozszerzenie BASICa o obsługę napędów dyskowych. Pojawiło się wiele alternatywnych DOS-ów, z których najbardziej znanym był LDOS, ponieważ Radio Shack licencjonował go od Logical Systems i zaadoptował go jako oficjalny DOS dla swoich dysków twardych Modeli I i III. Inne alternatywne DOS-y TRS-80 obejmowały NewDOS firmy Apparat Personal Computers oraz DoubleDOS, DOSPlus, MicroDOS, UltraDOS (później nazwany Multidos). DOS dla linii Model 4 był pierwotnie nazywany TRSDOS w wersji 6, ale w rzeczywistości był produkowany i licencjonowany przez Logical Systems i jest technicznie potomkiem oryginalnego Modelu I LDOS

Mapa pamięci Modelu I i III czyni je niekompatybilnymi ze standardowym systemem operacyjnym CP/M dla komputerów biznesowych Z80, który ładuje się pod adresem szesnastkowym $0000 z TPA (przejściowy obszar programowy) zaczynając od 0100 $; pamięć ROM TRS-80 znajduje się w tej przestrzeni adresowej. Płyta Mappers firmy Omikron Systems ponownie mapuje pamięć ROM, aby uruchamiać niezmodyfikowane programy CP/M w Modelu I. Dostępna jest dostosowana wersja CP/M, ale traci ona swoją przenośność. Magazyn 80 Micro opublikował DIY modyfikację CP/M dla Modelu III.

Dan Fylstra, jeden z pierwszych właścicieli, napisał w Byte w kwietniu 1978 roku, że jako urządzenie TRS-80 znacznie przybliża komputer osobisty do przeciętnego klient, odpowiedni do użytku domowego i lekkiego biznesu. Doszedł do wniosku, że „nie jest to jedyna alternatywa dla aspirującego użytkownika komputera osobistego, ale jest silnym pretendentem”. Jerry Pournelle napisał w 1980 roku, że „podstawowy TRS-80 to dużo komputera za takie sobie pieniądze”. Krytykował jakość aplikacji i oprogramowania systemowego Tandy oraz wysokie koszty urządzeń peryferyjnych. Pournelle poinformował jednak, że z płytą Omikron klient zapłacił mniej niż 5000 USD za komputer kompatybilny z TRS-80 i oprogramowaniem CP/M i „wszystko bez budowania jednego zestawu”.

Jestem trochę rozgoryczony moimi doświadczeniami z Tandy. Naprawdę myślałem, że Model I to maszyna przyszłości: niedrogi komputer domowy, który można stopniowo rozbudowywać, aż będzie wykonywał profesjonalną pracę. Oczywiście nigdy tak nie było. Najpierw Tandy próbowała odgrodzić użytkowników Modelu I przez ten głupi system operacyjny, a potem nie pozwolił sklepom Radio Shack sprzedawać oprogramowania innego niż Tandy. ... Nigdy nie było tak dobrze zaprojektowane, a kiedy sprzedaż rosła znacznie szybciej niż przewidywano, system kontroli jakości nie mógł sobie z tym poradzić.

film z kanału Abort, Retry, Fail